Rotterdams modelVan begin tot eind erbij zijn

Het Rotterdams model wordt ook in Amsterdam, Groningen en Utrecht gebezigd. Voorzitter van het Feyenoord City Q-team Robert Winkel deelt zijn ervaringen op een zoombijeenkomst van de FRK, met aansluitend een gesprek over de vraag hoe deze ambitieuze methode van kwaliteitsborging ingepast wordt in een gemeentelijk adviesstelsel voor omgevingskwaliteit.

Feyenoord City Masterplan van Lola Landscape Architects

Terwijl fanatieke Feyenoordsupporters die een nieuwe Kuip niet zien zitten, amok maken werkt het Q-team Feyenoord City gestaag door aan het fijnslijpen van de plannen voor het nieuwe stadion en het nieuwe stadsdeel. Onder voorzitterschap van architect Robert Winkel loopt het team (bestaande uit drie leden van de reguliere Rotterdamse Commissie Welstand en Monumenten en zes deskundigen), vooruit op de Omgevingswet.
Zij hebben een breed mandaat: het gebouw, de buitenkant en de stedenbouwkundige situatie. De opdracht is om transparant (openbaar vergaderen) en integraal te werk te gaan. Vooral ook om in een vroeg stadium mee te denken en te signaleren.

Het ‘Rotterdams model’ geeft de integrale advisering vorm (zie afbeelding). Voorzitter Winkel heeft veel lijntjes lopen, hij overlegt stelselmatig aan verschillende tafels. 
De eerste resultaten zijn er, vertelt Winkel. Met behulp van Lola Landscape Architects is de gordiaanse knoop van de infrastructuur rondom het stadion doorgehakt. De 7500 parkeerplaatsen, tachtig bussen, twee NS-stations, de uitvalsweg en niet te vergeten 65.000 voetbalfans of concertgangers verdringen elkaar niet langer. De verbindingen met de stad zijn verbeterd en er is meer ruimte voor groen. De busopstelplaats is veranderd in een park waar soms bussen staan. Een doorn in het oog van de commissie was het opgetilde maaiveld rondom het stadion, dat het gewone maaiveld ‘kannibaliseert’. Ook hier is met Lola een geheel van nieuwe verbindingen gerealiseerd die de aanhechting aan de omgeving heeft verbeterd.

Om de breedte van de advisering aan te geven: er is een sociaaleconomische paragraaf aan het stadion toegevoegd om de sport ook de wijk in te krijgen. Job Roos is in de commissie aangeschoven om de cultuurhistorie van de Kuip en het dijklichaam te verkennen als basis voor de transformatie. 



De integrale advisering kent vele voordelen, maar er blijven knelpunten. Een lastig issue is de relatie tussen expert-advisering en burgerparticipatie. Winkel: ‘Het is een duivels dilemma. Opdrachtgever en gemeente gaan over de participatie. Wij hebben wel als toetssteen voor dit project dat jongens en meisjes van acht jaar hier veilig kunnen lopen.’

Ongelijkheid
‘In Overijssel’, vertelt Bart Buijs van Oversticht, ‘zijn er voor de ophoging van de dijken dijkteams opgericht en voor de herinrichting van de spoorzone organiseren we spoorcafés, die niet alleen over de plannen gaan maar over alles wat er leeft in het gebied. Blijft de vraag natuurlijk wie er in gaan zitten. Toch een monocultuur van witte, oudere mannen.’ 
Ander punt, vult Tim Willems-Kruize van Libau aan, is de ongelijkheid tussen deskundige en participant. Niet alleen qua kennis en scholing. ‘Er zou een vergoeding moeten komen voor de participant. Ik spreek vrijwilligers die bijna een baan erbij hebben. Als we serieus werk willen maken van participatie moeten we daar wat mee.’    

Procesvaardigheid
Er zijn steeds meer partijen betrokken bij de advisering. ‘We gaan heel hard procesvaardigheid nodig hebben op het grotere speelveld van de omgevingskwaliteit. Hoe regel je het proces wie betrek je op welk moment?', aldus José van Campen. ‘Riek Bakker startte in 1991 met het eerste kwaliteitsteam van Nederland. Bij de laatste telling waren er inmiddels 130 teams aan het werk. Hoe zorg je dat iedereen evenzeer geïnformeerd is? Hoe stroomlijn je alle documenten? Je kunt een gezamenlijk adviesdossier opstellen, dat iedereen gebruikt en dat van de ene club naar de andere wordt doorgegeven.’   
Gesprekken, zegt Rik Onderlinden van Oversticht, zijn minstens zo belangrijk. Meer dan een dossier kan een stadsbouwmeester bijvoorbeeld smeerolie zijn in het hele proces. De stadsbouwmeester als bruggenbouwer, iemand met een gezicht, die overal bij is. Ook Robert Winkel hecht aan het gesprek, meer specifiek de snelle nabespreking. ‘Het helpt om heel snel de conclusies te delen met indieners’. Na afloop van de vergadering en zonder publiek.  

Overal bij zijn, dat is de crux. Het belang van inspireren en signaleren aan het begin van welk traject dan ook is levensgroot, maar je moet er ook aan het eind bij zijn en tot die tijd je onafhankelijkheid bewaren om een eindoordeel te kunnen vellen.                  


Marijke Bovens | juli | 2021
Aanmelden voor de nieuwsbrief Federatie Ruimtelijke Kwaliteit kan via: https://www.ruimtelijkekwaliteit.nl/aanmelden-nieuwsbrief                         

Nieuwe Publicaties

Onderstaande publicaties zijn zolang de voorraad strekt, tegen verzendkosten te bestellen bij de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit: info@ruimtelijkekwaliteit.nl

  • Jaarverslag over 2022Jaarverslag over 2022

    In 2022 groeide de formatie van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit en werden er tal van initiatieven genomen en activiteiten ontplooid. Financieel waren er de nodige tegenvallers.

    lees verder

  • Ruimtelijke Kwaliteit bij Fabrieksmatige WoningbouwRuimtelijke Kwaliteit bij Fabrieksmatige Woningbouw

    Meer goede woningen op de korte termijn én blijvende ruimtelijke kwaliteit met elkaar verenigen is het doel van het traject Ruimtelijke Kwaliteit bij Fabrieksmatige Woningbouw

    lees verder

  • Duurzame StadsgezichtenDuurzame Stadsgezichten

    De huizen in beschermde stadsgezichten worden ook verduurzaamd. Hoe is dat mogelijk zonder afbreuk te doen aan de ruimtelijke kwaliteit en de erfgoedwaarde?

    lees verder

Federatie Ruimtelijke Kwaliteit