27-01-17Visitaties als stimulans voor kwaliteitsbeleid

Iedere gemeente zou elke vier jaar bezoek moeten krijgen van een visitatiecommissie. De commissie onderzoekt of en hoe de gemeente werk maakt van de door de gemeente zelf opgestelde doelen van het beleid voor een goede omgevingskwaliteit. Dergelijke visitaties om de kwaliteit te bevorderen bestaan al vele jaren bij universiteiten; ze zouden nu ook voor de overheid moeten gaan gelden. Dat adviseert het College van Rijksadviseurs en de Adviescommissie Water aan het kabinet, in het advies Integrale toetsing omgevingskwaliteit

Aanvankelijk is onderzocht of het niet mogelijk is om de drie toetsen die nu bestaan op het gebied van omgevingskwaliteit tot één integrale toets samen te brengen. De verschillen, zowel inhoudelijk als organisatorisch en in aantallen, tussen de welstands- en monumenten toets, de watertoets en de MER-toets zijn echter zo groot, dat integratie niet zinvol is.

Bij de MER commissie worden enige tientallen toetsen per jaar uitgevoerd, de Watertoets kent er ongeveer 7000 per jaar, terwijl alle welstandscommissies samen tussen de vijftig- en honderdduizend adviezen per jaar afgeven. Ook de aard van de adviezen en toetsen verschilt: waar het bij welstand en monumenten gaat om de toets of een voltooid bouwplan voldoet aan de eisen die een gemeente stelt aan ontwerpkwaliteit, gaat het bij de MER Commissie om de vraag of het mer-rapport voldoet aan de wetenschappelijke vereisten - de commissie adviseert niet rechtstreeks aan het bestuur over de meest milieuvriendelijke optie.

Het voorgestelde visitatiesysteem begint bij een zelfevaluatie door de gemeente: een rapport over de omgevingskwaliteitsdoelen die ze zichzelf heeft gesteld, plus een beschrijving van de instrumenten waarmee die doelen bereikt worden.

Dat zelfevaluatierapport is het uitgangspunt voor de visitatiecommissie: die onderzoekt aan de hand van concrete projecten en gesprekken binnen en buiten de gemeente, onder andere ook met de provincie, of de doelen zijn bereikt, of de instrumenten effectief warenen ook of de gemeente actief genoeg heeft opgetreden - "niets doen" kan immers ook een groot effect hebben op de omgevingskwaliteit.

Het advies van Cra en AdviesCommissie Water is gericht aan minister Schultz van Infrastructuur en Milieu, en moet een rol spelen bij de Nationale Omgevingsvisie, die het Rijk momenteel aan het opstellen is.

Lees verder: Adviescommissie Water

Terug naar het overzicht