Vergunningvrij bouwen terug bij gemeenten

De gemeenten krijgen meer verantwoordelijkheid over vergunningvrij bouwen.
Dat blijkt uit een brief van minister Schultz van I en M aan de Tweede Kamer over de invoering van de Omgevingswet.

Vergunningvrije aanbouw in Bilthoven

In het huidige systeem bepaalt het rijk tot in detail welke gebouwen gemeenten niet mogen toetsen aan het bouwbesluit, de welstandseisen en het bestemmingsplan. Dit regime schuurt echter met de Omgevingswet, die de verantwoordelijkheid voor omgevingskwaliteit juist bij de gemeenten neerlegt. Daarom stelt minister Schultz voor het systeem te wijzigen: niet het rijk, maar de gemeenten bepalen in hun omgevingsplan waar en wat vergunningvrij gebouwd mag worden.

Uitzondering
De minister maakt één voorbehoud. In een zogenaamde instructieregel legt zij vast dat het rijk gemeenten verplicht om in hun omgevingsplannen op te nemen dat bepaalde bouwwerken tot een bepaald volume vergunningvrij gebouwd moeten kunnen worden.

Een instructieregel is echter minder dwingend dan een Algemene maatregel van bestuur. Een gemeente kan onder de Omgevingswet een instructieregel (uiteraard goed gemotiveerd) in bepaalde situaties ook níet toepassen. Dat geeft ruimte om te variëren. Op plaatsen die uit een oogpunt van ruimtelijke kwaliteit of cultuurhistorie heel kwetsbaar zijn, kan de gemeente het vergunningvrij bouwen onmogelijk maken, terwijl in minder gevoelige situaties een veel ruimere categorie bouwwerken vergunningvrij gemaakt kan worden. Niet langer zijn generieke eisen vanuit het rijk leidend, maar de specifieke eisen vanuit de ruimtelijke situatie van de plek.

De aanpassing van het vergunningvrije bouwen zal geregeld worden in de nog op te stellen Invoeringswet bij de Omgevingswet. Het is dus nog geen onderdeel van de vier Algemene maatregelen van bestuur bij de Omgevingswet, die op 1 juli aanstaande gepubliceerd worden; daar kan eenieder via de zogenaamde ‘internetconsultatie’ op reageren.
Flip ten Cate

De brief over de invoering van de Omgevingswet van 19 mei jongstleden draagt het parlementaire nummer 33962, ondernummer 185.

Dit artikel verscheen in de Nieuwsbrief van de Federatie ruimtelijke Kwaliteit

U kunt zich op de Nieuwsbrief abonneren