18-05-16Isolatie vaak te duur en ongeschikt

Urgenda en Balanshuis hebben een Open Brief gestuurd aan de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, de Federatie Grote Monumentengemeenten en alle andere organisaties die zich bezig houden met instandhouding en duurzame vernieuwingen in de gebouwde omgeving. In de brief wordt kritiek geuit op de EnergiePrestatieVergoeding, een financiële maatregel die het voor woningcorporaties aantrekkelijk maakt om woningen zodanig te isoleren dat er "Nul-op-de-meter" ontstaat. De EPV is op 17 mei door de Eerste Kamer aangenomen.
Urgenda en Balanshuis menen dat met andere, vaak goedkopere, maatregelen - met name op het gebied van duurzame energieopwekking - hetzelfde Nul-op-de-meter doel bereikt kan worden, zonder dat de gebouwarchitectuur er onder te lijden heeft. Met de Open Brief wordt steun gezocht voor de kritiek. De EPV-regeling zou zodanig aangepast moeten worden, datniet alleen isolatie financieel gestimuleerd wordt, maar alle maatregelen die de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen reduceren: een "gelijk speelveld", dus.

Lees hieronder de Open Brief.

Open brief aan de Federatie Grote Monumentengemeenten, Federatie Ruimtelijke Kwaliteit en de vele organisaties die zich met duurzaamheid, instandhouding en renovatie van de bestaande woningvoorraad bezig houden.
Op 17 mei stemt de Eerste Kamer over het ‘Besluit energieprestatievergoeding huur,’ dat een huurverhoging mogelijk maakt als vergoeding voor de investering die een verhuurder doet om de verhuurde woning bijna of geheel energieneutraal of zelfs ‘Nul-op-de-Meter’ (NOM) te maken. (zie matrix Bijlage 1 uit het besluit). Dat zo’n energieprestatievergoeding er komt, is uitstekend en gaat hopelijk leiden tot nog meer actie op dit vlak.
Dit besluit koppelt echter een financiële vergoeding aan een reductie van de warmtevraag, terwijl de vergoeding gegeven zou moeten worden voor het zo veel als mogelijk tot nul reduceren van de energievraag uit niet-hernieuwbare fossiele bronnen. Beperking van de warmtevraag door sterke isolatie van het gebouw is slechts één van de methoden die onderdeel kunnen zijn van een energie-neutraal of zelfs energie leverend huis. Er zijn echter meer wegen naar Rome.
Meer energie oogsten uit zon, wind of bodem biedt andere mogelijkheden om onafhankelijk te worden van fossiele energie.
Te weinig is bekend dat er een grens is aan de mate waarin bestaande gebouwen geïsoleerd kunnen worden. Door de warmtevraag centraal te stellen in de vergoedingsregeling, wordt maximaal ingezet op isolatie van gevel en dak. Dit leidt onvermijdelijk tot een verandering in het uiterlijk van bouwwerken, soms tot verminking van karakteristieke architectonische en stedenbouwkundige ensembles, ook tot hoge renovatiekosten, onnodig hoge huren en vooral ook een onnodig hoge regeldruk!
Het doel van het regeringsbesluit zou moeten zijn, te streven naar energieneutrale huizen en dat kan op verschillende manieren. Het is al lang bewezen dat je de markt ruimte moet laten voor verschillende oplossingen. Met deze aanpak kiest de wet voor een zogenaamde ‘technology push’: dat willen zeggen dat één bepaalde technische optie wordt uitverkozen boven anderen (dit keer de optie die is ontwikkeld door de Stroomversnelling). Deze komt erop neer dat het huis van nieuwe muren en een nieuw dak wordt voorzien en daarmee zo ‘ingepakt wordt’ dat de energievraag daarna heel laag is. Maar dit inpakken is wel duur. Die aanpak is uitstekend voor woningcorporaties met voldoende middelen en een wens om een pand of flat weer voor nieuwbouwwaarde op de balans te zetten, maar voor particulieren of minder rijke corporaties is dit te duur. Er zijn ook andere duurzame oplossingen, meestal half zo duur. En die andere oplossingen zou de wet niet uit moeten sluiten.
Wij vragen u om een wet die ruimte biedt voor oplossingen (in brede zin) die leiden tot energieneutrale woningen. Duurzaam is ook: lokale identiteit, herkenbaarheid en een
aantrekkelijke vestigingsplaats. In veel gevallen leent zowel gebouw als omgeving zich niet voor een isolatiepakket zoals nu vereist zou gaan worden voor het verkrijgen van de vergoeding.
Anders dan bij nieuwbouw is de bestaande voorraad woningen te divers van aard om daar een absolute eis ten aanzien van de warmtevraag aan op te leggen. Maatwerk is hier vereist. De mate van isolatie van de woning, staat altijd in relatie tot (de vele) aspecten die met elkaar tot een duurzame kwaliteit van gebouw en omgeving leiden. Wij spreken hier over kwaliteit zoals bedoeld in de ‘cultuur’ van de Omgevingswet. Gemeenten zoeken meer en meer de balans tussen behoud van architectonische en cultuurhistorische waarden, ruimtelijke kwaliteit en de klimaatopgave.
Zowel Urgenda in haar gerealiseerde projecten, als Balanshuis in een recente pilot, laten zien dat ook met een niet maximaal geïsoleerde woning waarin de warmtevraag anderhalf tot drie maal zo hoog is dan de in de wet genoemde waarden, heel goed een energieneutrale of NOM woning te realiseren valt. Omdat in deze gevallen het gevelaanzicht niet of nauwelijks wordt gewijzigd, blijft het karakter van het huis en daarmee van de woonomgeving behouden. Omdat hiermee ook minder bouwkundige kosten gemaakt worden, kan de woning tegen veel lagere kosten energieneutraal of Nul-op-de-Meter gemaakt worden.
Met deze brief nodigen wij u uit om het Besluit energieprestatievergoeding huur, zowel in eigen kring als in het openbaar ter discussie te stellen. Wij hopen dat dit besluit in de toekomst gewijzigd wordt in een regeling die álle methoden om tot een energie neutrale gebouw te komen op een gelijk speelveld stimuleert.

Terug naar het overzicht