Publicatie: 21-09-15Een dek is geen dak

De Federatie Ruimtelijke Kwaliteit publiceerde eind september 2015 een handreiking voor de ruimtelijke kwaliteit van woonboten en andere drijvende bouwwerken. Als gevolg van een uitspraak van de Raad van State zijn gemeentelijke verordeningen met eisen voor drijvende bouwwerken niet langer van kracht. Gemeentelijke eisen aan ligplaatsen en aan het uiterlijk van de woonboten moeten worden opgenomen in het bestemmingsplan en de welstandsnota.

Onze grote hoeveelheid water is typerend voor Nederland. Zonder rivieren, kanalen, vaarten, grachten, boezems en poldersloten zou ons land ondenkbaar zijn. En minstens zo typisch zijn de woonschepen langs de oevers en kades, die kleur en karakter aan het water geven.

Veel gemeenten en andere waterbeheerders stellen eisen aan de plaats waar woonschepen mogen liggen, en enkele gemeenten ook aan het uiterlijk van de schepen: hun hoogte, materiaal, hun vorm (een historisch schip of juist een woonark, bijvoorbeeld). Die eisen zijn meestal te vinden in gemeentelijke verordeningen.

Sinds de Raad van State in april 2014 uitsprak dat woonboten en andere drijvende bouwwerken feitelijk bouwwerken zijn, zijn niet meer de lokale verordeningen van toepassing, maar de hogere nationale wetgeving. Indien gemeenten eisen willen stellen, dan moet dat gebeuren in de juiste wettelijke instrumenten: het bestemmingsplan en de welstandsnota.

Die situatie is de actuele aanleiding voor het publiceren van de handreiking “Een dek is geen dak”, met tips en suggesties voor betekenisvol kwaliteitsbeleid op dit terrein. Beleid dat uiteindelijk basis biedt voor vergunningverlening bij aanvragen voor een ligplaats of voor verbouwing of nieuwbouw van een drijvend object. De gemeenten moeten aan de slag.

Woonschepen zijn maar tot op zekere hoogte vergelijkbaar met gebouwen: ze liggen als losse objecten in de openbare ruimte, ze vormen geen straatwand. Hun informaliteit biedt tegenwicht aan de strenge afbakening van rooilijnen, nokhoogtes en gevelritmiek. Naar hun aard, maar ook door hun ondergrond, zijn ze minder permanent en nagelvast aanwezig dan de bouwwerken op vaste grond.

Deze noties rechtvaardigen een specifieke benadering van drijvende bouwwerken in de publieke ruimte. De handreiking “Een dek is geen dak”, geschreven door de Rotterdamse architect en woonbootexpert Jasper de Haan en als digitale publicatie uitgegeven door de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, geeft nuttige suggesties en aanwijzingen voor kwaliteitsbeleid op dit terrein.

Download de digitale uitgave “Een dek is geen dak”

Terug naar de publicaties