23-03-2016OOK Mooiwaarts op zoek naar goed omgevingsplan

Hembrugterrein Zaanstad: werk aan de winkel!

OOK heet de zoektocht die Mooiwaarts is gestart naar een optimaal omgevingsplan voor ruimtelijke kwaliteit. Gezocht: ruimte voor ‘intersubjectief gezond verstand’.

Met ‘een goede omgevingskwaliteit’ als hoofddoel in de Omgevingswet is het werk van de initiatiefgroep Mooiwaarts weliswaar geslaagd, maar niet voltooid. De Omgevingswet blijft een papieren tijger als de wet niet leidt tot radicaal ander beleid en tot een grondige cultuurverandering onder ambtenaren, bestuurders, adviseurs en ontwerpers.

Mooiwaarts is daarom gestart met twee nieuwe initiatieven. De Omslag en OOK: Omgevingsplan Op Kwaliteit. Het eerste project richt zich op de omslag in denken en doen, het tweede op het lokale beleid. Naast het formuleren van een lokaal gedragen, gemeenschappelijke visie op de kwaliteit van de leefomgeving, moet er immers ook een opvolger van het bestemmingsplan worden opgesteld, waarin die kwaliteit een prominente plaats krijgt.

De Omslag omvat debatten en discussies over de beste manier om omgevingskwaliteit te borgen. We doen dat bijvoorbeeld in de regelmatig her en der in het land georganiseerde Mooiwaartscafé’s. Er is een praktijkboek in de maak met goede voorbeelden; er wordt gedacht over richtlijnen voor kwalitatief goede advisering; er vinden discussies plaats over het belang van onafhankelijkheid, over de mate van integraliteit in de advisering, over het leveren van maatwerk en het voorkomen van oeverloze processen. Het deelproject mondt uit in procedures, die leiden tot processen voor het bevorderen van omgevingskwaliteit.

Gezond verstand
OOK is een onderzoek naar de mogelijkheden om het omgevingsplan (opvolger van het bestemmingsplan) óók te baseren op kwalitatieve uitgangspunten in plaats van alleen op objectieve normen en juridische gebruiksbepalingen. Hoe ziet een omgevingsplan dat optimale kansen biedt voor omgevingskwaliteit eruit? Welke ruimte biedt het aan initiatiefnemers en welke eisen stelt het aan de publieke ruimtelijke kwaliteitsadvisering en de besluitvorming? En hoe zorg je ervoor dat de kwaliteit op een stimulerende manier aan de orde komt bij ruimtelijke ingrepen, zonder alles dicht te timmeren met regels. Hoe kun je afwegingsruimte creëren? Hoe voorkom je ad-hoc-besluiten en ongewenste precedentwerking?

OOK zoekt naar de ruimte voor ‘intersubjectief gezond verstand’ om de regels van het omgevingsplan te interpreteren: een transparante gezamenlijke afweging gebaseerd op deskundigheid en kennis van de unieke situatie.

OOK is een initiatief van Mooiwaarts in opdracht van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. OOK wordt gefinancierd en uitgevoerd door een samenwerkingsverband van Rijksuniversiteit Groningen, Kennislab Omgevingswet, Team Ruimtelijke Kwaliteit en Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. OOK werkt in nauw overleg met andere spelers, o.a. de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Vier onderdelen
OOK is gestart in 2016 en heeft een initiële looptijd van één jaar. In de loop van 2016 wordt bezien of verlenging van OOK wenselijk en mogelijk is. OOK is in vier onderdelen gesplitst die min of meer onafhankelijk van elkaar tot stand kunnen komen:

• OOK-onderzoek: onderzoek, interviews, bevindingen uit de voorbeelden en ‘model’ voor een omgevingsplan op kwaliteit.
• OOK-voorbeelden: gemeenten die bereid zijn om te experimenteren en die de Omgevingswet willen aangrijpen om het ruimtelijk kwaliteitsbeleid te vernieuwen, kunnen actief meedoen als voorbeeld en zo ideeën en kennis inbrengen en ophalen.
• OOK-ondersteuning: aanbod van kennis en expertise aan experimenten uit het programma Eenvoudig Beter van het Ministerie van I en M.
• OOK-resultaat: presentaties en publicatie van alle rapportages, praktische tips, voorbeelden en stappenplannen etc.

José van Campen is aangetrokken als projectleider van OOK. De voortgang van het project is voor iedereen te volgen via de open space website
www.ook-mooiwaarts.nl.
De projectleider is bereikbaar via het mailadres jose@woordenplaats.nl

Flip ten Cate