Bouwer keurt straks eigen gebouw

In Den Haag is al geruime tijd de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen in voorbereiding. Deze wet regelt dat private partijen in de bouw zelf verantwoordelijk worden voor (het toezien op) de bouwkwaliteit. De aansprakelijkheid bij fouten in de bouw wordt zo teruggelegd bij de markt.

De komende privatisering van het bouwtoezicht heeft ook gevolgen voor adviseurs ruimtelijke kwaliteit en monumenten. Ambtelijke kennis verdwijnt en financiering van de resterende taken (toets op ruimtelijke kwaliteit, milieu en monumenten) is niet afdoende geregeld
De wet ligt al enige maanden voor advies bij de Raad van State en wordt pas openbaar als het advies verwerkt is en de wet aan de Tweede Kamer is gestuurd. De politieke discussie moet nog goeddeels beginnen en naar verwachting wordt de wet niet voor 1 januari 2018 van kracht. Maar de contouren van het stelsel worden duidelijker, en de consequenties voor bouwbedrijf en gemeenten kunnen groot zijn.

Eisen
Kern van de wet is dat de markt voortaan zelf garandeert dat een bouwwerk voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit. Hierbij gaat het om de bouwtechnische eisen, de constructieve veiligheid, de energieprestaties, de gebruikseisen en dergelijke. Via een stelsel van toezichthouders, goedkeuringsverklaringen, procedure-afspraken en verzekeringseisen wordt op deze manier een deel van het werk van Bouw- en Woningtoezicht geprivatiseerd. Bij de oplevering van het gebouw krijgt de gemeente een gereedheidsverklaring overhandigd, waarin staat of de bouwondernemer zich aan alle procedures en eisen heeft gehouden.

Geen controle
Voor een belangrijk deel van de kleinere bouwwerken, ongeveer 80 procent van het aantal vergunningen, verdwijnt de toets aan het Bouwbesluit zelfs geheel. Net als nu bij vergunningvrije bouwwerken, is de gebouweigenaar wel verplicht om zich bij de bouw of verbouwing te houden aan de eisen van het Bouwbesluit, maar er is niemand meer die dat controleert.
Dat wil niet zeggen dat al deze bouwwerken onder de nieuwe wet straks vergunningvrij zijn. De gemeente blijft toetsen of de milieuregels zijn gevolgd, of het plan in overeenstemming is met het bestemmingsplan en met redelijke eisen van welstand en ook anderszins niet in strijd is met nationaal of lokaal beleid.
De consequenties van de nieuwe wet zijn nog niet uitgekristalliseerd. Het ziet er bijvoorbeeld niet naar uit dat de regeldruk en de kosten in het nieuwe stelsel verminderen; ze nemen misschien zelfs toe en daar wordt niemand blij van.
Punt van politieke discussie zal ook de vraag zijn hoe je in een systeem waarin de slager zijn eigen vlees keurt, fraude en misbruik voorkomt.

Leges
De komende stelselwijziging zwengelt de discussie over de bouwleges aan. Er is al langere tijd kritiek op de heffing. Een vaak genoemd bezwaar is dat grote projecten waar veel geld in omgaat via de leges de ambtelijke kosten voor kleine projecten subsidiëren. Als straks veel toetswerk voor een Omgevingsvergunning verdwijnt, hoeft via de bouwleges eigenlijk alleen nog de ruimtelijke toets (bestemmingsplan, welstand) vergoed te worden. Dat zal de druk doen toenemen om de kosten van deze ruimtelijke toets te verlagen.

Monumenten
Wat ook zal veranderen is de rol van de monumentenzorg. De mogelijkheid blijft bestaan om, in het belang van de monumentale waarden, de eisen van het Bouwbesluit terzijde te schuiven. Maar wie legt wanneer en hoe vast dat een alternatieve oplossing, in strijd met het Bouwbesluit maar in het belang van het monument, aanvaardbaar is? Zal straks de monumentenambtenaar of -adviseur het sterkst blijken te zijn in de afweging tussen het monumentenbelang en het belang van de aannemer? Sommigen redeneren van wel, de aannemer is er tenslotte bij gebaat om de richtlijnen van de gemeente te volgen. Anderen beweren het tegendeel: zonder rugdekking van een bouwkundig onderlegde ambtenaar kan de monumentenexpert onvoldoende weerwoord bieden aan de bouwtechnische kennis van de aannemer.
Flip ten Cate


Aanmelden voor de nieuwsbrief Federatie Ruimtelijke Kwaliteit kan via:
http://www.ruimtelijkekwaliteit.nl/aanmelden-nieuwsbrief 

 

 

 

 

Nieuwe Publicaties

Onderstaande publicaties zijn zolang de voorraad strekt, tegen verzendkosten te bestellen bij de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit: info@ruimtelijkekwaliteit.nl

  • Jaarverslag over 2022Jaarverslag over 2022

    In 2022 groeide de formatie van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit en werden er tal van initiatieven genomen en activiteiten ontplooid. Financieel waren er de nodige tegenvallers.

    lees verder

  • Ruimtelijke Kwaliteit bij Fabrieksmatige WoningbouwRuimtelijke Kwaliteit bij Fabrieksmatige Woningbouw

    Meer goede woningen op de korte termijn én blijvende ruimtelijke kwaliteit met elkaar verenigen is het doel van het traject Ruimtelijke Kwaliteit bij Fabrieksmatige Woningbouw

    lees verder

  • Duurzame StadsgezichtenDuurzame Stadsgezichten

    De huizen in beschermde stadsgezichten worden ook verduurzaamd. Hoe is dat mogelijk zonder afbreuk te doen aan de ruimtelijke kwaliteit en de erfgoedwaarde?

    lees verder

Federatie Ruimtelijke Kwaliteit