Nieuwsbrief 33Bestuurderssymposium in Oss

Op 12 juni 2014 hield de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit haar jaarlijkse algemene ledenvergadering in Oss. Dit jaar combineerde de Federatie de ledenvergadering met het symposium ‘Borging van ruimtelijke kwaliteit voor (nieuwe) bestuurders en hun adviseurs’.

Ook bij de Federatie doet de crisis zich gelden. De ledenvergadering stemde in met een structurele contributieverlaging van 30% . Dat dwingt tot een scherpe prioritering in het werk van de twee medewerkers. De Federatie beperkt haar kerntaken tot de politiek-bestuurlijke lobby enerzijds, en het onderhouden van het netwerk van adviseurs ruimtelijke kwaliteit anderzijds. Voor activiteiten buiten de kerntaken wordt voortaan een vergoeding gevraagd.
In het Jaarverslag 2013 van de Federatie is een overzicht gepresenteerd van het werk dat de Federatie in 2013 heeft verricht, en er is een essay in opgenomen over de toekomst van de advisering over ruimtelijke kwaliteit in het licht van de nieuwe Omgevingswet en andere wettelijke veranderingen.
Ook voorzitter Leen Verbeek ging tijdens de ledenvergadering in op de veranderende rol van de welstandsadvisering onder de toekomstige Omgevingswet. Dit was de opmaat richting het symposium dat aansluitend door de Federatie georganiseerd was.

Het symposium werd bezocht door enige tientallen bestuurders, ambtenaren en adviseurs uit Zuid-Nederland. In de interessante middag werd een toekomstbeeld van de borging van ruimtelijke kwaliteit.  Zowel voorzitter Leen Verbeek als directeur Flip ten Cate stonden stil bij de nieuwe rollen van burgers, bestuurders en adviseurs op het gebied van ruimtelijke kwaliteit. De Omgevingswet die er aan zit te komen, brengt fundamentele veranderingen met zich mee. Verbeek en Ten Cate gingen beide in op de vraag hoe je daar tijdig op inspeelt. Een grotere afwegingsruimte voor het lokaal bestuur biedt boeiende kansen voor vernieuwing van de lokale democratie, maar leidt tot willekeur als ze niet gebaseerd is op een inhoudelijke omgevingsvisie en op professionele en onafhankelijke adviezen. Integrale advisering met een integrale weging zal steeds meer vanzelfsprekend worden, zeker met de komst van de omgevingswet. De Federatie ziet dat haar achterban voorop loopt in deze ontwikkeling.

Tijdens het symposium presenteerde José van Campen het onderzoek ‘Ruimtelijke Kwaliteitsteams in Nederland´, dat zij deed in samenwerking met Sandra van Assen. Een ruimtelijke kwaliteitsteam is een multidisciplinair team van deskundigen dat adviseert over de ruimtelijke kwaliteit van ruimtelijke opgaven: zo bezien omvatten zij zowel de (verbrede) welstandsaviseurs als de kwaliteitsteams zonder wettelijke basis. Volgens van Campen zijn zulke teams de hubs van ruimtelijke kennis ten dienste van initiatiefnemers en bestuurders. Uit het onderzoek kwam onder andere naar voren dat de inbreng van expertise en creativiteit weliswaar geld kost, maar een hogere effectiviteit van ruimtelijke investeringen oplevert. Van Campen presenteerde de volgende aanbeveling uit het onderzoek: professionaliteit en zichtbaarheid van de ruimtelijke kwaliteitsteams moeten verhoogd worden, maar vrijheid en flexibiliteit dienen behouden te blijven. ‘Vrije advisering en welstandsadvisering zijn verworvenheden. Gebruik pluspunten van beide. Gooi deze niet weg, maar beweeg mee met de tijd’, aldus José van Campen tijdens het symposium. Meer over het onderzoek is te lezen op de website: http://www.ruimtelijkekwaliteitsteams.nl

Na de presentatie van José van Campen verbond Anne van Kuik de theoretische verhalen met de praktijk van Noord-Brabant, waar zij werkt als provinciaal adviseur. Ruimtelijke kwaliteit is sinds enige jaren een rode draad in het beleid van de provincie Brabant . Leidend hierbij is de duurzaamheidsbalans (people-planet-profit). Die krijgt volgens Van Kuik extra gewicht vanuit de Agenda van Brabant, met zijn ambitie om uit te groeien tot een top- kennis- en innovatieregio. Een aantrekkelijk woon- en leefklimaat is hierbij de voorwaarde.
Andere beleidskaders die de provincie hanteert zijn: Brabant Mozaïek, Structuurvisie Ruimte en de Verordening Ruimte. Allemaal belangrijk voor het tot stand brengen van ruimtelijke kwaliteit in Brabant. Het motto van de provincie is vooral om samen te werken aan ruimtelijke kwaliteit. Van Kuik: Samenwerken zit Brabanders in de genen’. Hierbij neemt de provincie een stimulerende rol in. Stimulerende Brabantse initiatieven zijn: Berk (werk-leerplaats ruimtelijke kwaliteit), Programma Mijn Mooi Brabant, Brabantse Stijlprijs, Festival Ruimtelijke Kwaliteit en IABR-Ontwerpen aan het Nieuwste Brabant.

In een afsluitend gesprek bepleitte Hendrik Hoeksema (SP-wethouder in de gemeente Oss) voor een proactieve en transparante houding van de adviescommissie. De commissieleden moeten volgens hem vooral met de opdrachtgever meedenken en niet willen blokkeren. Zowel het bestuur als de commissieleden moeten actief communiceren over de waarde van welstand voor de stad. Uitleggen wat je bedoelt met ruimtelijke kwaliteit. Dit gebeurt ook, maar nog onvoldoende. ‘Het organiseren van bijvoorbeeld een prijsvraag is hierbij een belangrijk stimulans’, zei wethouder Hoeksema.

vlnr Ten Cate, Hoeksema, Van Brummen

Hans van Brummen is politicus voor de PvdA. Hij is onder andere burgemeester geweest van de gemeente Dongen en waarnemend in Boxtel. Volgens hem is het advieswerk aan het veranderen. Bestuurders staan vaak voor nieuwe opgaven, zoals bijvoorbeeld lege winkelpanden, lege stallen en een veranderend buitengebied. Het gaat dus over verandering en vernieuwing. Er wordt gezocht naar nieuwe oplossingen. Volgens van Brummen kan het niet anders dan dat je dit samen doet met de betrokkenen en belangenhebbenden. Burgers moet je betrekken bij hun omgeving. Van Brummen herkent de opmerkingen van zijn college Hoeksema: communiceren over de waarde van ruimtelijke kwaliteit en burgers erbij betrekken zijn van wezenlijk belang. ‘Praat er over’, met deze woorden sloot van Brummen af. Het belang van deze twee uitgangspunten werd door de aanwezigen in de zaal erkent.

De symposium-dag werd afgesloten met excursies in het gemeentehuis van Oss (een herbestemmingsproject van architectenbureau De Twee Snoeken) en naar het stadsvernieuwingsproject op het voormalige Bergoss-terrein (begeleid door stedenbouwkundig bureau Khandekar). 

Nieuwe Publicaties

Onderstaande publicaties zijn zolang de voorraad strekt, tegen verzendkosten te bestellen bij de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit: info@ruimtelijkekwaliteit.nl

  • Jaarverslag over 2022Jaarverslag over 2022

    In 2022 groeide de formatie van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit en werden er tal van initiatieven genomen en activiteiten ontplooid. Financieel waren er de nodige tegenvallers.

    lees verder

  • Ruimtelijke Kwaliteit bij Fabrieksmatige WoningbouwRuimtelijke Kwaliteit bij Fabrieksmatige Woningbouw

    Meer goede woningen op de korte termijn én blijvende ruimtelijke kwaliteit met elkaar verenigen is het doel van het traject Ruimtelijke Kwaliteit bij Fabrieksmatige Woningbouw

    lees verder

  • Duurzame StadsgezichtenDuurzame Stadsgezichten

    De huizen in beschermde stadsgezichten worden ook verduurzaamd. Hoe is dat mogelijk zonder afbreuk te doen aan de ruimtelijke kwaliteit en de erfgoedwaarde?

    lees verder

Federatie Ruimtelijke Kwaliteit