Videoscherm met reclame moet op zwart

Piccadilly Circus in Londen. Hier zijn 'ontsierende' reclames de norm.

Aan de Zuidas in Amsterdam zijn chique kantoren gevestigd, zoals we allen weten. Uit TV-series, boeken en krantenartikelen spreekt een subcultuur van goed gesneden pakken en hooggehakte panty’s. Ze zijn consultant, reclamemaker of advocaat. Al die functies ten spijt boekten de gebruikers een nederlaag toen de Rechtbank Amsterdam uitspraak deed over een reclame-videoscherm achter het raam van een van de kantoren aan de ringweg A10.

De Commissie Ruimtelijke Kwaliteit van Amsterdam had geoordeeld dat de reclame-uiting in ernstige mate ontsierend is en afbreuk doet aan de kwaliteit van de openbare ruimte. Let wel: niet het bouw-werk dat de reclame draagt is door de commissie beoordeeld, maar de reclame-uiting.

In Utrecht was dat anders. Daar werd de gemeente een paar weken geleden door de rechtbank in het gelijk gesteld omdat de reclamedrager, op een prominente plaats in de stad, onvoldoende zorgvuldig is vormgegeven en in het geheel niet geïntegreerd is met de architectuur van het gebouw waar het videoscherm bovenop gezet zou worden. Kortom: een ‘gewoon’ welstandsadvies over de vormgeving van een bouwwerk.

Achter het raam
In Amsterdam was helemaal geen sprake van een bouwwerk, maar van een groot scherm, opgehangen achter het raam van een kantoor. Het gaat het dus over de reclame-uiting, die afbreuk doet aan de omgevingskwaliteit. Hoezo? Worden er aanstootgevende beelden vertoond? Dan zou het meer een zaak voor het openbaar ministerie zijn dan voor de welstandscommissie. Of worden er godslasterlijke, majesteitschennende of discriminerende beelden vertoond? Kwestie van de grenzen van de vrije meningsuiting, en ook daar hebben de ruimtelijk kwaliteitsadviseurs zich niet mee te bemoeien.

Ingetogen en chique
Maar nee, in de welstandsnota “De Schoonheid van Amsterdam” staat dat reclame niet veranderlijk of bewegelijk mag zijn, moet bestaan uit één tekst in losse letters als logo plat op de gevel, een ingetogen chique uitstraling moet hebben, en terughoudend moet zijn in omvang, kleur en lichtniveau. Reclame die hiermee in strijd is kan toch toelaatbaar zijn, als de commissie adviseert dat hij niet ontsierend is voor het stadsbeeld en geen afbreuk doet aan de kwaliteit van de openbare ruimte. De APV biedt de wettelijke grondslag om, na een negatief welstandsadvies, tegen de reclame-uiting op te treden, ook al is het geen bouwwerk en zit het aan de binnenkant van het raam.

Afbreuk
De criteria uit “De Schoonheid van Amsterdam” over veranderlijkheid en beweeglijkheid dateren van ruim vijf jaar geleden. Amsterdam beseft dat ze onvoldoende rekening houden met recente LED-technologie, en dat het beleid wellicht aangepast moet worden. Andere gemeenten worstelen met vergelijkbare vragen over de felheid van het licht, de frequentie van de beeld- en kleurwisseling en de vraag of reclame die de aandacht trekt (een wezenstrekje van het genre) geen afbreuk doet aan andere zaken die aandacht verdienen, zoals het wegverkeer.

Al die overwegingen mochten de advocaten, consultants en reclamejongens langs de Zuidas niet baten. De rechtbank stelt de gemeente in het gelijk, het videoscherm moet op zwart.

Uitspraak: Rechtbank Amsterdam 15-1-2018, zaak ECLI:NL:RBAMS:2018:389.

Op 16 mei organiseert de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit in Amersfoort een symposium over digitale (bewegend) buitenreclame. Aanmelden kan bij cb@ruimtelijkekwaliteit.nl

Flip ten Cate | april 2018
Aanmelden voor de nieuwsbrief Federatie Ruimtelijke Kwaliteit via: http://www.ruimtelijkekwaliteit.nl/aanmelden-nieuwsbrief